90 yıllık santral, gün yüzüne çıkıyor

SANAYİ MİRASIMIZA SAHİP ÇIKIYORUZ

Kentin tarihi ve kültürel eserlerinin yanı sıra sanayi mirasına da sahip çıkan Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, şimdi de 90 yıl önce yapılan kentin en eski elektrik üretim tesislerinden birini gün yüzüne çıkartıyor. İzmit’teki çuha fabrikasına elektrik üretmek için 1930 yılında yaptırılan ve bir asırlık ömre yaklaşan baraj ve hidroelektrik santrali, aslına uygun olarak restore edilecek. Tarihi baraj ve elektrik santrali, çevresiyle birlikte aynı zamanda gezinti, yürüyüş ve mesire alanı olarak da değerlendirilecek.

1930’DA ALMANLARA YAPTIRILMIŞ

Kirazdere’nin bir kolu olan Çuhane Deresi üzerinde bulunan Çuhane Barajı ve Hidroelektrik Santrali, İzmit’in elektrik üretimi yapılan ilk tesisleri arasında yer alıyor. Osmanlı ordusunun giysi talebini karşılamak amacıyla, 1843 yılında Osmanlı Devleti tarafından İzmit Fabrika-i Hümayunu(İzmit Çuha Fabrikası) kurulmuş. 1930 yılında ise Almanlar’a, İzmit Çuha Fabrikası tesislerinin dokuma atölyesi ve bedesten gibi yerlerinin elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla, bir hidroelektrik santrali kurdurulmuş. Baraj da aynı dönemde santralle beraber inşa edilmiş.

1990’A KADAR ELEKTRİK ÜRETMİŞ

Kocaeli’nin sanayi mirası içinde yer alan baraj ve hidroelektrik santrali, 1930’lu yılların teknolojisini yansıtması açısından büyük önem taşıyor. Ayrıca tarihi hidroelektrik santralinde, 1990’lı yıllarda bile sembolik olarak elektrik üretildiği biliniyor. Hidroelektrik santrali; içinde makine dairesinin bulunduğu kapalı bir mekân ile onun önündeki su sistemi ve köprüden meydana geliyor. Tesis, Cumhuriyet Dönemi’nin ilk yıllarında inşa edilmiş ve günümüze gelebilmiş örneklerden birisidir.

ÇEVRESİYLE BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLECEK

Bölgenin kentin sanayi mirasını yansıtmasının yanı sıra mesire, yürüyüş ve traking açısından da doğa harikası bir konumda olduğunu ifade eden Başkan Karaosmanoğlu, tarihi baraj ve hidroelektrik santralinde detaylı inceleme yaptı. Başkan Karaosmanoğlu, ‘’Çuhane Barajı ve Hidroelektrik Santrali, İzmit’in ilk elektrik üretim tesislerinden birisi. Burada ilk iş genel bir temizlik yapılacak, ardından restorasyona geçilecek. Örnek bir çalışmayla hem sanayi tarihimizin önemli bir bölümüne tanıklık etmiş bu tesis ortaya çıkarılacak, hem de çevre düzenlemesiyle buraya gelenler doğa harikası bir ortamda yürüyüş yaparken, bu tesisi de inceleme imkanı bulacak’’ açıklamasını yaptı.

UZUN ZAMANDIR ATIL VAZİYETTEYDİ

Başkan Karaosmanoğlu’nun talimatıyla başlayan çalışmalarda ilk olarak yapının içinde bulunduğu durum tespit edildi. Yapıldığı dönemi yansıtması açısından da önem arz eden tesisin uzun yıllardır atıl durumda kalmasından dolayı kâgir ve betonarme yapılarda deformasyonlar görüldü. Öncelikle kanal içerisi ve çevresinde yapılan ciddi bitki temizliği, yapıya gerekli müdahalelerin ortaya çıkmasını sağladı. Yapılarda sağlamlaştırma, sıva tadilatı ve metal aksamda bakım gerektiği de anlaşıldı.

RESTORASYON ÇALIŞMASI YAPILACAK

Buna göre temizlik ve bakım çalışmalarından sonra peyzaj düzenlemesiyle santral binasında kapsamlı tadilat yapılacak. Ayrıca tesise işlev verilerek, bu alan kullanılabilir hale getirilecek. Öte yandan dönemin teknolojisini yansıtması açısından önemli olan bu yapı kompleksi de korunmuş olacak. Tesis halen iki bölümden oluşuyor. 795 metrekare alan içindeki kagir yapıya sahip tarihi hidroelektrik santrali, 1930 yılında yapılmasına rağmen genel görünüm itibariyle bina bütünlüğünü koruyor. Ancak 17 Ağustos 1999 depreminde binada hasarlar oluşmuş. Baraj bölümü ise 1.200 metrekarelik alanda betonarme olarak inşa edilmiş. 90 yıllık tarihi baraj, uzun yıllardır atıl durumda bulunuyordu.